قوانین و دستورالعمل ها

قانون اساسی

اصل 83 از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران : بناهاو اموال دولتی که از نفایس ملی باشد،قابل انتقال به غیر نیست مگر با تصویب مجلس شورای ملی، آن هم در صورتی که از نفایس منحصر به فرد نباشد.

قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور :

ماده واحده- ج- بررسی،شناسایی،ثبت و حفاظت از آثار ارزشمند منقول و غیر منقول فرهنگی و تاریخی کشور
قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی :

ماده 8-3 - اقدامات لازم جهت شناسایی و استرداد اموال فرهنگی ایران در سطح ملی و بین المللی از طریق مراجع ذی صلاح.

ماده9-3- شناسایی و در اختیار گرفتن کلیه اموالی که دارای ارزشهای فرهنگی – تاریخی بوده و جزء میراث فرهنگی محسوب می گرددو توسط دستگاههای مسئول ضبط شده است.

تبصره- کلیه دادگاهها ،گمرکات،نیروهای انتظامی، ودستگاههای دولــتی نظیر آنها که به نحوی نسبت به ضبط اموال اقدام می نمایند موظف به در اختیار قرار دادن امـــوالی که دارای ارزش فرهنگی – تاریخی می باشد به سازمان میراث فرهنگی کشور هستند.

چشم اندازجمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی

جامعه ایرانی در افق این چشم انداز چنین ویژگیهایی خواهد داشت:

توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی ، جغرافیایی و تاریخی خود و ......

دست یافته به جایگاه اول اقتصادی ، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه،قفقاز،خاور میانه، و کشورهای همسایه) با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم.

قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و اجتماعیجمهوری اسلامی ایران ماده 114: الف) تهیه و اجرای طرحهای مربوط به حمایت از مالکین، منصرفین قانونی و بهره برداران آثار تاریخی – فرهنگی و املاک واقع در حریم آنها و مدیریت ساماندهی، نظارت و حمایت از مالکین و دارندگان اموال فرهنگی-تاریخی منقول مجاز تا پایان سال اول برنامه چهارم.

و) به منظور جلب مشارکت بخش خصوصی و تعاونی، سازمان میراث فرهنگی و. گردشگری مجاز است نسبت به صدور مجوز تامین و فعالیت موزه های خصوصی و تخصصی و مؤسسات مشاوره و کارشناسی مرتبط با موضوع فعالیتهای میراث فرهنگی ،کارگاههای مرمت آثار فرهنگی و تاریخی منقول و غیر منقول ، مؤسسات مدیریت موزه ها و محوطه های تاریخی – فرهنگی ،مؤسسات کارشناسی اموال تاریخی – فرهنگی ، کارگاههای هنرهای سنتی و سایر مؤسسات خصوصی مرتبط با میراث فرهنگی اقدام نماید، آیین نامه اجرائی این بند به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 165:ج) خروج آثار منقول تاریخی – فرهنگی که برای انجام مطالعات ،تعمیرات و سایر موارد ضرور به ایران وارد می شود موکول به ارائه گواهی ورود آثار مذکور ، صادره از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با ذکر کامل مشخصات خواهد بود.

جایگاه اموال منقول تاریخی – فرهنگی در آیین نامه ها

    نظام نامه اجرائی قانون 1309 راجع به حفظ آثار عتیقه ایران مصوب 1311 هیأت وزیران
    آیین نامه اموال فرهنگی،هنری و تاریخی نهادهای عمومی و دولتی مصوب سال 1381
    آیین نامه حفاظت از میراث فرهنگی کشور مصوب سال 1381 شورای امنیت ملی کشور
    نظام نامه اجرائی قانون 1309 راجع به حفظ آثار عتیقه ایران مصوب 1311 هیأت وزیران

ماده پانزدهم : عتیقات منقولی را که در فهرست ثبت شده است نمی توان مورد هیچ گونه تغییر یا مرمت و اصلاح جزئی و کلی قرار داد مگر با اجازه وزیر معارف و تحت نظارت اداره عتیقات. تخریب یکی از آثار ملی منقول و عدم رعایت مقررات این ماده نسبت به خسارات وارده مستلزم مجازات خواهد بود.

ماده شانزدهم : مالک هر عتیقه منقولی که ثبت شده باشد اگر بخواهد آن را بفروشد باید وزیر معارف را به وسیله مراسله سفارشی از قصد خود مطلع سازد.

آیین نامه اموال فرهنگی،هنری و تاریخی نهادهای عمومی و دولتی مصوب سال 1381

ماده 1- اموال فرهنگی – تاریخی و هنری به اموالی گفته می شود که از نظر علمی ،تاریخی،فرهنگی، باستان شناسی، دیرین شناسی، و هنری حائز اهمیت بوده و بیش از یکصد سال از تاریخ ساخت یا ایجاد آن گذشته باشد و به یکی از انواع زیر تعلق داشته باشد:

الف) اموال فرهنگی – تاریخی: به اموالی اطلاق می شود که نشانگر تحول حیات و هویت فرهنگی – تاریخی یا وقوع وقایع تاریخی در ادوار یا دوره های خاص باشد و به نحوی از انحاء گوشه ای از حرکت تاریخی – فرهنگی انسان را در مقیاس ملی یا منطقه ای یا بین المللی نشان دهد یا نشانگر ظهور حیات و انقراض تمدن های تاریخی بوده و از محوطه های باستانی واقع در خشکی یا بستر دریاها ، در اثر حفاری علمی یا علل دیگر کشف شود.

تبصره – آثار دیرین شناسی ، شامل مجموعه ها و نمونه های نادر جانور شناسی ، گیاه شناسی ، معدن شناسی ، انسان شناسی ، بقایای نباتی و جانوری ماقبل تاریخ و ترکیبات نادر زمین شناسی در حکم اموال فرهنگی – تاریخی محسوب می شود.

ب) اموال تاریخی : این اموال نشانگر وقوع وقایع تاریخی، تاریخ علوم و فنون، تاریخ نظامی و اجتماعی، وهمچنین زندگی رهبران و مشاهیر تاریخی،علمی،مذهبی،فرهنگی و هنری می باشد.

ج) اموال فرهنگی : به اموال منقولی اطلاق می شود که نشانگر وجوه مختلف زندگی انسان در دوره متأخر تاریخی بوده و پژوهش در آنها موجب بازشناسی صورت تاریخی – فرهنگی زندگی جوامع انسانی می شود ، از قبیل آثار مردم نگاری، مردم شناسی ، فرهنگ و هنر بومی ، آرشیوهای صدا و تصویر و تمبر و امثال آن.

د) اموال هنری : به کلیه آثار هنری در رشته های مختلف هنرهای تجسمی اعم از هنرهای سنتی و بومی یا معاصر ،ایرانی یا غیر ایرانی، گفته می شود که ساخته مشاهیر هنرمندان رشته های مختلف هنری بوده یا در تاریخ هنر ، جزء آثار شاخص هنری محسوب می شوند یا نشانگر آغاز یا اوج سبک یا مکتب یا دوره هنری مشخص باشند.

هـ) اموال مطالعاتی : قطعه ای از یک اثر فرهنگی – تاریخی یا هنری است که فاقد نقش کامل ، خط و حیثیت مستقل فرهنگی بوده یا فاقد ارزش حفاظتی باشد و صرفاً از نظر تشخیص دوره تاریخی ، جنس و ترکیب عناصر آن ارزش مطالعاتی داشته باشد.

و) اموال تقلبی و یا جعلی : به اموالی گفته می شود که با سوء نیت از روی یک اثر تاریخی – فرهنگی و هنری خاص تقلید یا با استفاده از نقوش، خطوط و اشکال فرهنگی – تاریخی در دوره معاصر ساخته شده است.

تبصره 1- تعیین تکلیف اموال مطالعاتی، تقلبی، و جعلی از نظر امحاء نگهداری یا واگذاری بلا عوض و فروش اموال مطالعاتی بر عهده بالاترین مقام دستگاه اجرائی خواهد بود.

تبصره 2- آثار متعلق به مشاهیر تاریخی – فرهنگی و هنری و همچنین آثار نشانگر رویدادهای مهم تاریخی معاصر و همچنین آن دسته از آثار فرهنگی هنری معاصر که برابر دستورالعمل موضوع این آیین نامه درجه یک یا درجه دو تشخیص داده شده صرف نظر از قدمت آن مشمول مقررات این آیین نامه خواهد بود.

ماده 2- مجموعه اموال فرهنگی-تاریخی یا هنری به اموالی اطلاق می شود که علاوه بر ارزش فرهنگی-تاریخی و هنری هر یک از آثار تشکیل دهنده آن، اجتماع آنها هویتی مستقل ایجاد و ارزش و حیثیتی مضاعف به وجود آورد.

ماده 3- کلیه اموال فرهنگی – تاریخی و هنری دولتی که در اختیار وزارتخانه ها و سازمان ها و مؤسسات دولتی و عمومی غیر دولتی و دستگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی است ، بر اساس فرم ها و دفاتر مندرج در این آیین نامه توسط دستگاه دارنده ثبت و یک نسخه از آنها به سازمان میراث فرهنگی و وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال خواهد شد. عدم انجام مفاد این ماده ،موجب پیگرد قانونی خواهد بود.

تبصره 1- اموال فرهنگی-تاریخی حاصل از حفاریهای علمی باستان شناسی حداکثر یک ماه بعد از پایان فصل حفاری به واحد اداری ذیربط تحویل و مفاد این آیین نامه در مورد آنها اعمال خواهد شد.

تبصره 2- در مورد اموالی که به حکم مراجع ذیصلاح و تا صدور رای قطعی توقیف می شوند بر اساس بند 9 ماده 3 قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور و آیین نامه اجرائی آن اقدام خواهد شد.

تبصره 3- اموال فرهنگی-تاریخی و هنری در اختیار شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی غیر دولتی و شرکتهایی که مشمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است نیز مشمول این آیین نامه هستند.

تبصره 4- تکالیف مقرر در این آیین نامه در مورد اموال موضوع تبصره ذیل ماده یک توسط سازمان میراث فرهنگی کشور ، نسبت به مرمت ،حفاظت ، پژوهش، معرفی و ساماندهی اطلاعاتی و کالبدی اموال تاریخی ، فرهنگی و هنری در اختیار خود اقدام خواهند کرد.

ماده 5- سازمان میراث فرهنگی کشور مکلف است اقدامات اضطراری حفاظتی و مرمتی را تعیین و به دستگاه ذیربط ابلاغ و دستگاه اجرایی ذیربط مکلف است بر اساس نظرات سازمان اقدام نماید.

ماده 6- حفاظت و حراست از اموال موضوع این آیین نامه بر عهده دستگاه دارنده اموال و نگهداری حساب آنها بر عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.

تبصره- در صورتی که اموال موضوع این آیین نامه به دلیل شرایط فیزیکی یا شیمیایی خود اثر و یا در جریان مرمت به دلایل فنی از بین برود اموال یاد شده پس از تایید سازمان میراث فرهنگی کشور و با رعایت مقررات مربوط از فهرست اموال دولتی خارج خواهد شد.

ماده 7- طبقه بندی ارزشی اموال فرهنگی – تاریخی و هنری مشمول این آیین نامه (آثار درجه یک – درجه دو – درجه سه – مطالعاتی) مطابق دستورالعملی خواهد بود که توسط سازمان میراث فرهنگی کشور تهیه و ابلاغ خواهد شد. نتایج حاصل از اجرای طرح مذکور پس از تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور لازم الاجرا خواهد بود.

تبصره – کلیه اموال فرهنگی-تاریخی و هنری از نظر اجرای مفاد این آیین نامه تاانجام طرح طبقه بندی ارزش فرهنگی-تاریخی آنها در حکم آثار درجه دو و برای اجرای مفاد ماده بیست این آیین نامه تا انجام طرح طبقه بندی ارزش فرهنگی-تاریخ آنها در حکم آثار درجه دو و برای اجرای مفاد ماده بیست این آیین نامه در حکم آثار درجه سه محسوب می شوند.

ماده 8- سازمان میراث فرهنگی کشور موظف است دستورالعمل ساماندهی اطلاعاتی اموال موضوع این آیین نامه را به منظور تولید و ثبت اطلاعات پژوهشی، حفاظتی، کالبدی، مرمتی و اموالی هر اثر در قالب شناسنامه عمومی و تخصصی ، تدوین و به دستگاه های ذیربط جهت اجرا ابلاغ نماید.

تبصره- مرمت اضطراری اموال موضوع این آیین نامه از سوی دستگاه دارنده، در اسرع وقت خواهد شد.

ماده 10- سازمان میراث فرهنگی کشور دستورالعمل ساماندهی کالبدی اموال موضوع این آیین نامه را به منظور ایجاد شرایط علمی،فنی و امنیتی لازم برای بقای اثر در محل و نحوه نگهداری آن تدوین ابلاغ و بر اجرای آن نظارت نماید.

ماده 11- کلیه دستگاههای مشمول این آیین نامه موظفند پس از ابلاغ دستورالعمل های موضوغع این آیین نامه نسبت به طبقه بندی ارزشی و ساماندهی اطلاعاتی و کالبدی اموال تاریخی، فرهنگی و هنری تحت اختیار خود، با نظارت سازمان میراث فرهنگی کشور اقدام نماید.

ماده 12- دستگاههای مشمول این آیین نامه موظفند در تنظیم بودجه سالانه خود اعتبار مورد نیاز برای نگهداری اموال موضوع این آیین نامه را متناسب با دستورالعمل های ابلاغی تعیین و به مراجع ذیربط اعلام نمایند.عدم پیش بینی و یا تخصیص اعتبار نافی وظایف دستگاههای مذکور نخواهد بود.

ماده 13- مرمت اموال موضوع این آیین نامه بر عهده دستگاه دارنده آن خواهد بود. دستگاههای مشمول این آیین نامه مکلفند ساختار تشکیلاتی مناسب را جهت ایجاد آزمایشگاه یا کارگاه مرمت ، حسب مورد پیش بینی و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پیشنهاد نمایند.

ماده 14- کلیه دستگاههای مشمول این آیین نامه نسبت به تاسیس موزه تخصصی در خصوص موضوع فعالیت خود اقدام خواهند کرد. موزه های تخصصی تحت نظارت فنی سازمان میراث فرهنگی کشور خواهد بود.

ماده 15- امین اموال فرهنگی-تاریخی و هنری که مطابق آیین نامه اجرایی ماده 34 قانون محاسبات عمومی کشور منصوب خواهد شد، نباید غیر از وظیفه امین اموالی وظیفه دیگری را بر عهده داشته باشد و باید علاوه بر صلاحیتهای اخلاقی و امانت داری ، حداقل دارای مدرک کاردانی در رشته های مرتبط نیز باشد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور شغل امین اموال و مزایای شغلی آن را تعریف و برای دستگاههای مشمول به تعداد مورد نیاز پست امین اموال منظور خواهد کرد.

ماده 16- امین اموال فرهنگی – تاریخی و هنری علاوه بر انجام وظایف مقرر در قانون محاسبات عمومی کشور ، آیین نامه اموال دولتی و آیین نامه مربوط به شرایط و طرز انتخاب و حدود وظایف و مسئولیتهای امین اموال وظایف زیر را بر عهده خواهد داشت:

الف- اجرای وظایف مقرر در طرحهای ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی و سایر دستورالعمل های موضوع این آیین نامه در مورد اموال فرهنگی-تاریخی و هنری.

ب- تنظیم فرمهای مربوط به وضعیت سلامت و وضعیت محل نگهداری اثر از نظر شرایط علمی و امنیتی آن ،موضوع دستورالعملهای این آیین نامه.

ج- انجام امور مقرر در دستورالعملهای موضوع این آیین نامه و همکاری با پژوهشگران و ایجاد شرایط لازم برای معرفی اثر.

د- مراقبت مستمر از آثار تحت ابواب جمعی و گزارش به موقع خطرات ناشی از شرایط فیزیکی اثر ، شرایط فنی و امنیتی محل نگهداری آن.

تبصره- امین اموال در صورت عدم رعایت مفاد این بند و تعدی و تفریط ، مسئول جبران خسارت وارد شده بر عهده مرجع ذیصلاح قضائی و با توجه به نظر کارشناسی سازمان میراث فرهنگی کشور خواهد بود.

ماده 17- انتقال بلاعوض و امانی اموال موضوع این آیین نامه از یک وزارتخانه یا موسسه یا شرکت دولتی به یک وزارتخانه یا موسسه یا شرکت دولتی با رعایت مواد مربوط از قانون محاسبات عمومی کشور و با رعایت شرایط ذیل انجام می شود:

الف- مفاد دستورالعملهای موضوع این آیین نامه در مورد اموال موضوع انتقال قبلا انجام شده باشد.

ب- موافقت قبلی سازمان میراث فرهنگی کشور تحصیل شود.

ماده 18- خرید اموال فرهنگی-تاریخی و هنری از سوی دستگاههای مشمول این آیین نامه بر اساس مقررات عمومی ناظر به معاملات دستگاه خریدار انجام خواهد شد. ضرورت خرید و قیمت کارشناسی اثر توسط هیئتی متشکل از دو کارشناس خبره با انتخاب دستگاه خریدار و یک نفر نماینده سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین خواهد شد.

ماده 19- حمل ونقل اموال موضوع این آیین نامه از نظر شرایط حفاظتی و امنیتی تابع دستورالعملی خواهد بود که با توجه به ویژگیهای اموال مورد نظر از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین و ابلاغ خواهد شد و مسئولیت رعایت مفاد آن بر عهده دستگاه دارنده اثر خواهد بود.

ماده 20- اموال فرهنگی-تاریخی و هنری که می تواند تحت ابواب جمعی هر یک از امنای اموال فرهنگی-تاریخی و هنری قرار گیرد، حداکثر ده هزار عدد اثر درجه 3 می باشد.هر اثر درجه یک معادل دویست و هر اثر درجه دو معادل بیست عدد اثر درجه 3 محسوب می شود.

ماده 21- خروج موقت اموال فرهنگی-تاریخی و هنری درجه یک مشمول این آیین نامه برای شرکت در نمایشگاههای خارج از کشور پس از تایید سازمان میراث فرهنگی کشور به تایید هیات وزیران خواهد رسید.

تبصره- خروج موقت اموال تاریخی فرهنگی و هنری درجه دو و سه با موافقت سازمان میراث فرهنگی کشور انجام خواهد شد.

ماده22- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور از محل جابجایی پستهای بین دستگاهی نسبت به ایجاد پست امین اموال فرهنگی تاریخی و بازرس اموال فرهنگی – تاریخی و هنری دولتی اقدام نماید.

تبصره- استخدام نیروهای تخصصی کارشناسی ارشد و بالاتر در دستگاه اجرایی برای اجرای دستورالعمل های موضوع این آیین نامه یا اشتغال در سمتهای امین اموال و بازرس اموال فرهنگی با تایید کمیسیونی مرکب از نمایندگان دستگاه ذیربط ، سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور علاوه بر سقف پستهای تخصصی مجاز می باشد.

ماده 23- حسب اموال موضوع این آیین نامه از فهرست اموال فرهنگی –تاریخی و هنری دولتی با رعایت موارد ذیل، بر عهده هیاتی متشکل از نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی ،سازمان میراث فرهنگی کشور ، دیوان محاسبات کشور و دستگاه دارنده آن می باشد:

    در کلیه موارد سرقت ،فقدان و به طور کلی مواردی که از بین رفتن اموال به علت وقوع تخلف اداری از جمله مفاد این آیین نامه یا جرائم عمومی صورت گرفته است، حسب اموال منوط به حکم قضایی یا رای دیوان محاسبات کشور و جبران خسارات وارده به به دولت می باشد.
    در مواردی که اموال موضوع این آیین نامه بر اثر حوادث ناگهانی از قبیل سیل،زلزله، جنگ و حوادث مشابه آن از بین برود با گواهی بالاترین مقام دستگاه اجرائی مبنی بر فقدان قصور و مسامحه از سوی مسئولان نگهداری اثر ، موضوع در هیات یاد شده مطرح خواهد شد.
    هیات مزبور با بررسی جوانب امر و با توجه به نظر کارشناسی سازمان میراث فرهنگی کشور و اقدامات انجام یافته از سوی دستگاه ذیربط و حکم صادرشده از مجمع قضایی یا اداری ذیصلاح، تصمیم می گیرد.

تبصره 1- حذف اموال موضوع این آیین نامه از فهرست اموال دولتی پس از تایید نماینده سازمان میسر خواهد شد.

تبصره 2- در صورتی که هیات در جریان رسیدگی، به تخلف اداری یا وقوع جرایم عمومی برخورد نماید، موضوع را به مراجع ذیصلاح اداری و قضایی منعکس و تا صدور رای نهایی پی گیری خواهد کرد.

ماده 24 – سازمان میراث فرهنگی کشور مسئول نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بوده و در موارد تخلف ، مراتب به بالاترین مقام دستگاه اجرایی منعکس خواهد شد.

تبصره 4 – تکالیف مقرر در این آیین نامه در مورد اموال موضوع تبصره ذیل ماده یک توسط سازمان میراث فرهنگی کشور، نسبت به مرمت، حفاظت، پژوهش، معرفی و ساماندهی اطلاعاتی و کالبدی اموال تاریخی ، فرهنگی و هنری در اختیار خود اقدام خواهند کرد.

تبصره- کلیه اموال فرهنگی-تاریخی و هنری از نظر اجرای مفاد این آیین نامه تاانجام طرح طبقه بندی ارزش فرهنگی-تاریخی آنها در حکم آثار درجه دو و برای اجرای مفاد ماده بیست این آیین نامه تا انجام طرح طبقه بندی ارزش فرهنگی-تاریخ آنها در حکم آثار درجه دو و برای اجرای مفاد ماده بیست این آیین نامه در حکم آثار درجه سه محسوب می شوند.

ماده 8- سازمان میراث فرهنگی کشور موظف است دستورالعمل ساماندهی اطلاعاتی اموال موضوع این آیین نامه را به منظور تولید و ثبت اطلاعات پژوهشی ، حفاظتی ، کالبدی ، مرمتی و اموالی هر اثر در قالب شناسنامه عمومی و تخصصی ، تدوین و به دستگاه های ذیربط جهت اجرا ابلاغ نماید.

ماده 9- سازمان میراث فرهنگی کشور دستورالعمل مرمت اموال موضوع این آیین نامه را با توجه به طبقه بندی ارزش فرهنگی-تاریخی، نوع،جنس،قدمت،نوع و میزان آسیب دیدگی اثر ، تدوین و ابلاغ خواهد کرد.
تبصره- مرمت اضطراری اموال موضوع این آیین نامه از سوی دستگاه دارنده ، در اسرع وقت خواهد شد.

الف- مفاد دستورالعملهای موضوع این آیین نامه در مورد اموال موضوع انتقال قبلا انجام شده باشد.

ب- موافقت قبلی سازمان میراث فرهنگی کشور تحصیل شود.

تبصره- خروج موقت اموال تاریخی فرهنگی و هنری درجه دو و سه با موافقت سازمان میراث فرهنگی کشور انجام خواهد شد.

    در کلیه موارد سرقت ،فقدان و به طور کلی مواردی که از بین رفتن اموال به علت وقوع تخلف اداری از جمله مفاد این آیین نامه یا جرائم عمومی صورت گرفته است ، حسب اموال منوط به حکم قضایی یا رای دیوان محاسبات کشور و جبران خسارات وارده به به دولت می باشد.
    در مواردی که اموال موضوع این آیین نامه بر اثر حوادث ناگهانی از قبیل سیل،زلزله، جنگ و حوادث مشابه آن از بین برود با گواهی بالاترین مقام دستگاه اجرائی مبنی بر فقدان قصور و مسامحه از سوی مسئولان نگهداری اثر ، موضوع در هیات یاد شده مطرح خواهد شد.
    هیات مزبور با بررسی جوانب امر و با توجه به نظر کارشناسی سازمان میراث فرهنگی کشور و اقدامات انجام یافته از سوی دستگاه ذیربط و حکم صادرشده از مجمع قضایی یا اداری ذیصلاح ، تصمیم می گیرد.

تبصره 1- حذف اموال موضوع این آیین نامه از فهرست اموال دولتی پس از تایید نماینده سازمان میسر خواهد شد.

تبصره 2- در صورتی که هیات در جریان رسیدگی ، به تخلف اداری یا وقوع جرایم عمومی برخورد نماید، موضوع را به مراجع ذیصلاح اداری و قضایی منعکس و تا صدور رای نهایی پی گیری خواهد کرد.

ماده 24 - سازمان میراث فرهنگی کشور مسئول نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بوده و در موارد تخلف ، مراتب به بالاترین مقام دستگاه اجرایی منعکس خواهد شد.

آیین‎نامه اجرایی بند ( ب ) ماده ( 165 ) قانون برنامه سوم توسعه
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

معادل چهل درصد ( 30% ) از وجوهی که پس از قطعیت حکم قضایی صادر شده به حساب خزانه واریز می‎شود در صورت وجود اعتبار، از محل اعتبارات تخصیصی همان سال و در غیر اینصورت از محل اعتبارات سال بعد، به تشخیص رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور، به دستگاه کاشف جهت پرداخت حق‎الکشف و پاداش به پرسنل کاشف و سایر عوامل دخیل در کشف اموال موضوع قاچاق پرداخت خواهد شد.

دستورالعمل ماده 26 آئین‎نامه اجرایی قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی
راجع به قاچاق کالا و ارز اصلاحی مورخ 17/6/81 هیئت محترم وزیران

سازمان‎های شاکی: سازمان‎هایی هستند که به موجب قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز مصوب 12/4/74 موظف به وصول جریمه و اعلام شکایت و طرح دعوی علیه مرتکبین قاچاق کالا و ارز می‎باشند.

سازمان کاشف: سازمانی است که به موجب قوانین و مقررات جاری کشور وظیفه مبارزه با قاچاق کالا و ارز را بر عهده دارد.

تبصره : گمرک ج . ا. ا. حسب مورد کشف تلقی می‎گردد.

کاشف: مأمور سازمان کاشف است که راساً یا بر اثر دریافت خبر، کالا یا ارز قاچاق یا وقوع و ارتکاب عمل قاچاق را کشف نموده و نام و مشخصات آنان در صورتجلسه بدوی کشف قید شده باشد.

صورتجلسه بدوی کشف: صورتجلسه‎ ای است که در اولین فرصت ممکن پس از کشف( برابر فرم پیوست دو ) تنظیم و منطبق با گزارش اولیه کشف و به امضاء کاشف یا کاشفین ، مامورین انتظامی و سایر عوامل کشف و نیز صاحبان کالا و ارز قاچاق و یا عاملان حمل می‎رسد و شامل نوع و مقدار کالا یا مبلغ ارز قاچاق، زمان و چگونگی کشف یا عملیات منتهی به کشف و مشخصات وسیله حمل می‎. گزارش اولیه کشف در محل ( برابر فرم پیوست یک ) تنظیم و ملاک تنظیم فرم پیوست دو می‎باشدباشد.

نظریه واحد مشاورت قوه قضائیه در مورد اشیاء بدلی فرهنگی ـ تاریخی

مطابق ماده 10 قانون مجازات اسلامی مراجع قضایی در رسیدگی به دعوی مطروحه ضمن صدور حکم یا قرار یا پس از آن تکلیف اشیایی را که وسیله ارتکاب جرم بوده یا در اثر جرم تحصیل شده یا حین ارتکاب استعمال یا برای استعمال اختصاص داده شده، باید تعیین و حکم مخصوص صادر کنند.