ضوابط بافت تاریخی گرگان

ضوابط کلی سیما و منظر بافت تاریخی استراباد(گرگان) مصوب کمیسیون ماده 5 استان مورخ21/12/90
1- ضوابط کلی:
        1-1- در طرح کلی و طراحی توده و فضا در ساخت وسازهای جدید در نظر گرفتن همگونی و هماهنگی با بناهای هویت و ارزشمند بافت تاریخی الزامی است.
        1-2- اجرای کانالهای تاسیساتی در نماها شامل کولر ها ، سیمها،کابل برق و تلفن ،لوله های تاسیساتی و نظایر آن ممنوع می باشد.
        1-3- پیش آمدگی بدنه ی ساختمان رو به معبر(کنسول ،بالکن تراس و..) ممنوع می باشدو احداث اینگونه فضاها باید با عقب نشینی بخشی از بدنه ساختمان (دیوار های خارجی )انجام شود.
        1-4- احداث بام شیبدار الزامی است
        1-5- احداث انباری ها در پشت بام ممنوع می باشد.
        1-6- خطوط تراز افقی بناها باید با بناهای هم­جوار آن هماهنگ باشد. مثل تراز افقی بازشوها ، تراس ها و ... 
        1-7- علمك گاز بايد با رنگ­هايي از طيف رنگ شيري ، كرم، نخودي تا آجري متناسب با رنگ زمینه و نماي ساختمان، رنگ­آميزي شود.
        1-8- کارفرما موظف است تمهیدات لازم برای جانمایی مناسب و پنهان نصب تاسیسات خارجی بنا از نما را پیش بینی نماید.  
        1-9- در صورت استفاده از ایزوگام ، از رنگ های متناسب با سایر نماها استفاده گردد و ایزوگام فویل دار و بدون پوشش ممنوع می باشد. سایر نماهای جانبی (رو به همسایگی) می بایست پوششی مناسب و رنگی هماهنگ با سایر نماهای بنا داشته باشد.(مالک محترم موظف است، قبل از تهیه مصالح تاییدیه اداره کل میراث فرهنگی را در خصوص رنگ و نوع پوشش نمای غربی و نماهای جانبی ، اخذ نماید.) 
        1-10- با توجه به وجود لایه های تاریخی در بافت و ضرورت مطالعه و مستند نگاری آن ، قبل از اجرای هرگونه گود برداری  برای فونداسیون و یا احداث زیرزمین و سایر موارد ، مالک ملزم به اطلاع رسانی رسمی به اداره کل میراث فرهنگی می باشد .
        1-11- با توجه به عبور بخشی از شبکه قدیمی و اصلی مسیر آب و فاضلاب شهری، به جهت جلوگیری از مسدود شدن  آن و آسیب به واحدهای همجوار می بایست قبل  از گود برداری تمهیدات لازم در خصوص مهار و هدایت مسیر فوق الاشاره را به اداره کل میراث فرهنگی ، ارائه نماید.
        1-12- در صورت وجود دیوار محوطه رو به معبر طراحی و تایید آن مطابق الگوهای تاریخی و مصالح بند6 این ضوابط الزامی است.
        1-13- احداث زیرزمین بدون کسب مجوز کتبی از سوی سازمان میراث فرهنگی ممنوع می باشد.
        1-14- در صورت همجواری با بناهای تاریخی، رعایت حریم آثار تاریخی که از سوی اداره کل میراث فرهنگی به صورت موردی اعلام می گردد الزامی است و مالک موظف است در کلیه مراحل ساخت و ساز ضمن حفاظت از آثار تاریخی، هماهنگی لازم را در تایید چگونگی ساخت با اداره کل میراث فرهنگی به عمل آورد.
        1-15- حفاظت از درخت های تاریخی موجود در ملک الزامی است و بنای جدید ساخت با درنظر گرفتن حفظ درخت تاریخی در عرصه طراحی گردد.
    2- ضوابط بام
        2-1-  اجرای بام بصورت شیبدار الزامی است و شیب مجاز بام بین 20 تا 25درصد رعایت شود.
        2-2- پیش آمدگی بام شیبدار از بدنه ی خارجی بنا حداقل 80 سانتی متر می باشد.
        2-3-  پیشنهاد می شود پوشش نهایی زیر بام که نمایان است  با توجه به نحوه ی اجرا، بصورت شیرسرهای چوبی پوشیده شود در غیر اینصورت الزاما باید از لمبه کوبی چوبی ، آلومینیوم ویا هر مصالح مناسب دیگر متناسب با رنگ زمینه ی نما اجرا گردد.
        2-4- نحوه ی شیب بندی بنا در زمان طراحی و قبل از اجرا در نقشه های ارائه شده به اداره کل میراث جهت اخذ تاییدیه ، ارائه گردد.
        2-5- در پوشش بام استفاده از سفال سنتی و یا صنعتی و ورق های آندولین با طرح و رنگ سفال ، الزامی است.
    3- درها و پنجره ها:
        3-1-  درها و پنجره ها باید از مصالح چوب و یا آلومینیوم و یا هر مصالح دیگر اما با طرح و رنگ چوب باشد.
        3-2-  ابعاد بازشوها طبق تناسبات طرح های الگو باشند. 
        3-3- طرح درهای ورودی بنا (سواره و پیاده ) باید طبق الگوهای قدیمی موجود در بافت و یا طرح های مصوب  اجرا گردد.
        3-4- نمای درهای کرکره ای واحدهای تجاری و یا در پارگینک ، مطابق الگوهای بومی و تاریخی طراحی مناسب گردد و از رنگ و طرح چوب استفاده شود. 
    4- ورودی پیاده و سواره :
        4-1- طراحی مناسب ورودی با بهره گیری از نمونه های عینی بافت تاریخی گرگان الزامی است.
        4-2- فرورفتگی فضای ورودی به میزان حداقل 60 سانتی متربه عنوان پیش ورودی الزامی است.
        4-3- طراحی و اجرای پیرنشین مناسب با فضای ورودی پیاده ، پیشنهاد می گردد.
    5- تراس ، بالکن و...  :
        5-1- طرح نرده های حفاظ برای تراس  باید طبق الگوهای قدیمی موجود در بافت و یا طرح های مصوب  اجرا گردد. 
        5-2-  مصالح مورد استفاده در نرده های تراس از چوب ، آلومینیوم ویا هر مصالح مناسب دیگر اما با طرح و رنگ چوب اجرا گردد. 
        5-3-   اجرای تاسیسات (نظیر کمپرسور کولر ،چیلر ،آبگرمکن و ...)در تراس ها تنها در صورتی بلا مانع است که در معرض دید عموم نباشد. 
        5-4- نصب پارچه، پرده و هر پوششی با رنگ های نامتعارف و سایر الحاقاتی که به نمای نهایی آسیب منظری وارد می کندد ممنوع است.
    6- مصالح :
        6-1-  در کلیه نماها استفاده از یک یا ترکیبی از مصالح آجرسنتی یا آجر آنتیک ببا طیف رنگی آجر سنتی و بومی با بندکشی سفید یا نمای سیمان تگری با رنگ کاه گلی یا سفید ، ماسه شسته با رنگ کاه گلی ، اندود سيمگل، اندود کاه گل ، الزامی است.مصالح سنگ، سرامیک، کامپوزیت و سایر مصالح غیر متعارف و غیر تاریخی ممنوع می باشد.
        6-2- در صورت استفاده از نمای آجری ، پیشنهاد می گردد آجر سفت کاری مناسبی انتخاب و اجرا گردد که در نما ی نهایی ساختمان قابل نمایش باشد و مجدداً آجر بصورت پلاک بر روی نما نصب نگردد.
    7- ضوابط واحد های تجاری:
        7-1- ساختمان‏های تجاری و خدماتی باید به گونه­ای طراحی شوند که دارای تناسب با ساختمان‏های مسکونی باشند. 
        7-2- باتوجه به باربر بودن جرزهای طبقه پایین، هرگونه کاهش ضخامت و تغییر جرز ممنوع می باشد.
        7-3- به منظور پشتیبانی از سکونت پایدار و جلوگیری از تخریب ابنیه قابل بهسازی در مواجهه با بلایای طبیعی، بهره گیری از ابزار مقاوم سازی الزامی است.
        7-4- اجرای کانالهای تاسیساتی در نماها شامل کولر ها ، سیمها،کابل برق و تلفن ،لوله های تاسیساتی و نظایر آن ممنوع می باشد.
        7-5- علمك گاز بايد با رنگ­هايي از طيف رنگ شيري ، كرم، نخودي تا آجري متناسب با رنگ زمینه و نماي ساختمان، رنگ­آميزي شود.
        7-6- پوشش نهایی زیر بام که نمایان است  با توجه به نحوه ی اجرا، بصورت شیرسرهای چوبی پوشیده شود در غیر اینصورت الزاما باید از لمبه کوبی چوبی ، آلومینیوم ویا هر مصالح مناسب دیگر اما با طرح و رنگ چوب اجرا گردد.
        7-7- ارتفاع نصب تابلو(ارتفاع زير تابلو تا كف پياده­رو)3 تا 5/3 متر، ارتفاع تابلوحداکثر 50سانتی متر و عرض تابلو درتناسب با عرض واحد تجاري و حداکثر تا 2 متر در نظر گرفته شود. 
        7-8- توصیه می شود رنگ تابلوهای بکار رفته در تجاری سازگار با رنگ های کرم، قهوه ای و سیاه باشد.
        7-9- اجرای تابلوهایی از قبیل تلویزیون شهری، تابلوها و بنرهای تبلیغاتی به جز موارد فوق بر روی نمای ساختمان ممنوع می باشد.
        7-10- کلیه تاسیسات لازم برای تابلوهای تجاری و موتور کرکره درها و سایر تجهیزات و تاسیسات  مورد نیاز واحد های تجاری باید پوشیده باشد و مالک موظف است تمهیدات لازم جهت پوشیده بودن آنها را در هنگام تایید نقشه ارائه نماید.
        7-11- نصب تابلوهای بام در عرصه هایی که در طبقه ی همکف تجاری دارند ممنوع است.
        7-12- استقرار تابلو در بالاتر از خط طبقه دوم بناهای موجود در گذر ممنوع است.
    8- نکته : 
        8-1- نقشه های اجرایی ، نوع مصالح قبل از اجرا و نمای اجرا شده قبل از صدور پایانکار به تایید اداره کل میراث فرهنگی برسد.
در محاسبات سازه ای بنا و سایر اقدامات فنی بار سازه ای نما ، بام شیبدار و سایر ضوابط بافت تاریخی لحاظ شود.
*** توصیه های الگوهای نماسازی در گذرهای با معماری های نسل دوم در شهر تاریخی استراباد(گرگان):
    1- درب ها یا ورودی ها
        1-1- ورودی فرورفته و پلکان های سنگی.
        1-2- درب های چوبی با تزیینات ساده.
    2- پنجره ها
        1-1- الگوبرداری از عناصری نظیر پاچنگ ها و جان پناه ها و گره چینی ها و ارسی ها در پنجره ها . 
        1-2- حفظ تناسبات پنجره ها الزامی است.
        1-3- تقسیم بندی مدرن با شیشه و قاب چوبی در هماهنگی با پنجره های موجود تاریخی در گذر.
    2- بالکن
        2-1- بالکن های سرتاسری (غلام گرد) رو به حیاط داخلی با سازه های چوبی و نرده های چوبی خراطی شده با پایه خراطی دایره ای.
    3- مصالح
        3-1- استفاده از آجر خاکی رنگ 3 تا 4 سانتی متری با ابعاد 18 تا 22 سانتیمتر..
        3-2- بندکشی نماهای آجری به صورت مماس یا پر تر از آجر. (استفاده از ترکیبات آهک شاهرود و خاک و لویی (خاکستر چوب و آهک) برای بندکشی مناسب می باشد.)
        3-3- اندود کاهگل برای پوشانیدن سطح نما و ایجاد تمایز بین خط پایه و خط بدنه.
        3-4-  پوشش کاهگلی در ترکیب با آجر نما به عنوان جرز یا قاب جداره.
        3-5- استفاده از چوب به رنگ قهوه ای روشن برای استفاده در سازه پلکانی سقف و اجرای شیرسرها.
        3-6- استفاده از چوب به رنگ قهوه ای تیره برای تولید درب و پنجره ها.
    4- رنگ
        4-1- رنگ های کرم، خاکی و کاهگلی برای بدنه، رنگ های قهوه ای تیره برای قاب بازشوها و سفال های با رنگ قرمز اخرایی به عنوان سقف و رنگ های قهوه ای روشن برای چوب های زیر سقف.
    5- سقف
        5-1- اجرای بام شیبدار با استفاده از ورق های حلبی و یا سفال های اصیل و سنتی برای بام.
    6- تزیینات
        6-1- استفاده از شیرسرهای چوبی در پیش آمدگی بام ها.
    7- خط پایه
        7-1- اجرای کرس چینی با استفاده از مصالح اصیل کرسی چینی 
*** توصیه های الگوهای نماسازی در گذرهای با معماری های نسل سوم در شهر تاریخی استراباد(گرگان):
    8- بالکن
        8-1- امکان اجرای بالکن چوبی با پایه خراطی مربع به عنوان جان پناه.
        8-2- امکان اجرای بالکن سیمانی با نرده های فلزی آرت نوو به عنوان جان پناه .
    9- درب- ورودی ها
        9-1- ورودی فرورفته و پلکان های سنگی.
        9-2- درب های چوبی با تزیینات آرت نوو بر روی قسمت های محدود شیشه ای و تقسیم بندی های غیرمتقارن.
        9-3- درب های فلزی با تزیینات آرت نوو برای درب های حیاط.
    10- پنجره ها
        10-1- حفظ تناسبات پنجره ها الزامی است.
        10-2- تقسیم بندی مدرن با شیشه و قاب چوبی در هماهنگی با پنجره های موجود تاریخی در گذر.
        10-3- پنجره های UPVC با رنگ قهوه ای.
        10-4- سایبان و کف پنجره بیرون زده سیمانی.
    11- ویترین ها
        11-1- ویترین های طبقه همکف، به صورت پنجره های پاچلاغی با قاب ها و جرزهای چوبی و درب های چوبی.
        11-2- استفاده از سایبان پارچه ای بالای ویترین مغازه ها.
    12- مصالح
        12-1- بهره گیری از آجرهایی به ضخامت 4 تا 5 سانتیمتر و کشیدگی 15 تا 22 سانتیمتر.
        12-2- بندکشی آجر به صورت خندان 
        12-3- استفاده از اندود سیمان شسته قاب شده برای بدنه برای نماسازی 
        12-4- استفاده از ورق های حلبی و یا سفال های اصیل و سنتی برای بام.
        12-5- استفاده از چوب برای دور  پنجره ها.
        12-6- تخته کوبی در زیرسازی نمایان بام.
    13- رنگ
        13-1- استفاده از پالت رنگی رنگ های کرم، طوسی، سفید، خاکی برای بدنه و رنگ های ضدزنگ آجری رنگ و خاکستری برای سقف.
    14- سقف
        14-1- اجرای بام شیبدار با استفاده از ورق های حلبی و یا سفال های اصیل و سنتی برای بام.
    15- تزیینات
        15-1- نرده های فلزی به سبک آرت نوو به عنوان حفاظ بالکنی ها یا پنجره ها.