معرفی قوم کرمانج
کِرمانج یا کُرمانج به قوم بزرگی از مردم کرد گفته می‌شود که در خراسان شمالی ساکن هستند. این قوم، کرد زبان محسوب می‌شوند اما گویش کرمانجی دارند. زبان این مردمان خون‌گرم و مهمان‌نواز تفاوت‌های زیادی با کردی‌میانه و جنوبی دارد و آداب و رسوم خاص خود را دارند.
از آنجا که کردهای کشورمان همیشه در غرب ساکن بوده‌اند، کمتر کسی می‌داند که گروهی از کردها نیز ساکن خراسان شمالی هستند. همچنین تاریخ به ما نشان می‌دهد که سرداران و بزرگان زیادی از این قوم نیز در طول تاریخ، بارها برای حفظ کیان این مملکت جنگیده‌اند و جانشان را فدا کرده‌اند،
قوم کرمانج حدود ۷۰٪ از تمام کردهای جهان را که امروزه در بیش از ۳۰ کشور پراکنده شده اند را شامل می‌شود.
مهمترین سکونتگاههای کرمانج‌ها شامل: سراسر جنوب و بخش‌هایی از شرق و مناطق مرکزی ترکیه یا کردستان ترکیه، کردستان سوریه، کردستان عراق و بسیاری از کشورهای آسیای میانه و اروپا که بعضا جوامع چند صد هزار نفری کرمانج‌ها را در خود جا داده‌اند می شود. بنابراین می توان گفت که این قوم از آن دسته از اقوام معروفی است که کمتر کسی است که از آن شناختی نداشته باشی. لازم به ذکر است که کرمانج به کرد شمال معروف است.
محل زندگی اغلب اقوام ایرانی از گذشته ثابت بوده است. برای مثال کردهای ایران، از سال های دور در غرب کشور ساکن بوده اند. اما در این میان اقوام کرمانج دارای سرگذشتی متفاوت بوده اند. این پیشینه، برای بسیاری از افراد غیر کرمانج جذاب و شنیدنی است. کرمانج خراسان شمالی، دارای رقص کرمانجی و لباس کرمانجی منحصر به فرد است. دختر کرمانج سرشار عفت و حیا است و روزی عروس کرمانج زیبایی خواهد شد. پسر کرمانج، فتوت و مردانگی را به همگان درس می دهد. عکس کرمانجی این اقوام، سرشار از رنگ ها و نقش های زیبا است.
آداب و رسوم کرمانجی :
کرمانج زبانان شمال شرقی کشور دارای رسم و رسوم متفاوتی هستند. برای مثال، کرمانج ها هر ساله در جشن نوروز، پس از تحویل سال نو، دهان خود را با آبنبات و شیرینی، به رسم شادی و خرسندی شیرین می کنند. در عشایر کرمانج، پس از تحویل سال یکی از پسران ایل، با گوسفند سفید رنگی وارد مکان زندگی خانواده ها می شود. عشایر کرمانج بر این باورند که قدم سبک فرد، باعث گذر خوش ایام خواهد شد. علاوه بر آن، طبخ برنج در شش شب ابتدایی سال، امری مرسوم بوده است. زیرا کرمانج ها بر این باور هستند که روح از دست رفتگانشان در شش شب اول سال به منزل آنها خواهد آمد.
عروسی های کرمانجی، تفاوت بسیار عمده ای با مراسم شادی در سایر مناطق کشور دارد. در گذشته هفت شبانه روز عروسی بر پا بوده است. با گذشت زمان این مدت به سه شبانه روز کاهش یافت. اما امروزه به دلیل شرایط معیشتی و تغییر فرهنگ، یک شبانه روز برای عروسی به شادی می پردازند. غذای عروسی کرمانجی، پلو به همراه گوشت تازه گوسفند است که اغلب توسط صاحبان مراسم عروسی ذبح می شوند.
زنان و مردان کرمانج با لباس های محلی زیبا، به رقص های سنتی و محلی می پردازند. سنت شه واش (شادباش) یکی دیگر از نمونه های رسوم کرمانجی است.
پوشش زنان و مردان کرمانج :
پوشش کرمانجی دارای زیبایی های خاص خود است. تنوع در رنگ و نقوش روی لباس ها، ریشه در فرهنگ این اقوام ایرانی دارد. لباس کرمانجی زنان، از دو بخش گُراس (پیراهن) و شیلوار (دامن پر چین) تشکیل شده است. گُراس یک پیراهن ساده و تقریبا بلند است که یقه خاصی ندارد، ولی بر روی آستین و قسمت جلویی آن نوارهایی با رنگ های شاد دوخته شده است. شیلوار یا همان دامن کوتاه پر چین اغلب از جنس مخمل است. رنگ شیلوارها اغلب قرمز و بنفش انتخاب می شود تا نوارهای دوخته شده بر روی آن، بیشتر نمایان باشد.
جلیقه یکی دیگر از بخش های لباس کرمانجی است که به وسیله سکه های قدیمی تزئین می شود. این بخش از لباس در اصطلاح با دِراو (پول سکه ای) پوشش داده می شود و در هنگام حرکت صدایی موزون را تولید می کند. چارق، کفش محلی کرمانج های خراسانی است که اغلب در قوچان تولید می شود. این کفش های محلی زیبایی بسیار زیادی دارند.
مردان کرمانج نیز اغلب از لباس هایی با دو بخش گُراس (پیراهن) و شَلار (شلوار) استفاده می کنند. تزئینات لباس مردان به نسبت لباس زنان کمتر است. مردان کرمانج در گذشته دستمال هایی شبیه به دستمال یزدی های امروزی به مچ دست خود می بستند. این امر مانع از فشار زیاد و خستگی دست در هنگام کشاورزی و یا حتی نوازندگی مداوم دو تار می شد.
جوراب های پشمی دست بافت، نمونه ای دیگر از لباس های کرمانجی بود که در زمستان های سرد و سخت کوهستانی، مناطق خراسان استفاده می شد. امروزه افراد از قالی بافی، گلیم بافی، شیلوار دوزی کرمانج ها به عنوان صنایع دستی یاد می کنند.
