کاخ اختصاصی گرگان در مرکز شهر گرگان در محوطه پارک شهر واقع شده و در اوایل دوران پهلوی اول در این شهر احداث گردید . از بناهای هم زمان با این کاخ می توان به ساختمان شهرداری ، شهربانی ، اداره ثبت احوال ، اداره پست ، دادگستری ، دارایی ، مدرسه ایرانشهر و سردرب پادگان اشاره کرد که غیر از بنای دادگستری بقیه ساختمان ها از نظر پلان شبیه یکدیگرند .
این بنا که بر روی بقایای ساختمانی متعلق به دوره صفوی احداث شده و زیر بنای هر طبقه آن 530 متر مربع است که مجموعاً در دو طبقه دارای 1060متر مربع است . این بنا به سبک اروپایی با سقف شیروانی و شبیه کاخ میان پشته واقع در بندر انزلی است . تزیینات داخلی آن در گذشته گچبری های الوان بوده که زیبایی خیره کننده ای داشته است .
این کاخ به منظور استراحتگاه خانواده پهلوی در موقع سفر به گرگان احداث شده و تا پیش از اشغال ایران توسط متفقین دوازده بار در طی سال های 1305 تا 1317 خورشیدی مورد استفاده قرار گرفته است .
کاخ موزه گرگان درفروردین ماه سال 1336 خورشیدی توسط مهدی میردانش مورد بررسی قرار گرفته و سرانجام در همان سال به شماره 1538 توسط مرکز مطالعات و هماهنگی شورای عالی فرهنگ و هنر ، هم زمان با 42 بنای دیگر نیز در سطح کشور ثبت آثار ملی گردید .
در شانزدهم اردیبهشت 1339 خورشیدی در بر پایی نمایشگاهی از آثار عتیقه حاصل از کاوشهای باستان شناسی از گرگان و دشت در این بنا ، منصور مزین با نظر مسیح ذبیحی ( دبیر و مورخ ) پیشنهاد تاسیس موزه گرگان را در محل کاخ اختصاصی مطرح کرد و با پیگیری های انجام شده و مکاتبات عدیده با وزیر وقت فرهنگ و هنر سرانجام در سال1342 دکتر خانلری موافقت رسمی خود را برای تشکیل موزه پارک شهر گرگان اعلام کردند .
افتتاح رسمی موزه گرگان در فرودین ماه سال 1343 خورشیدی هم زمان با افتتاح محوطه پارک شهر ، کتابخانه ، قرائتخانه و ایستگاه راه آهن گرگان همراه بود . در ابتدا این موزه با چیدمان 37 قلم توسط محسن پیرامون کار خود را آغاز نمود و تا پایان سال 1361 خورشیدی تعداد اشیاء فوق الذکر به 152 قلم رسید .
موزه گرگان که در محل کاخ اختصاصی راه اندازی شد ، بیست وچهارمین موزه کشور در و اولین موزه شمال کشور ( در بین استان های گیلان ، مازندران و گلستان ) بود . این موزه یکصد سال بعد از افتتاح موزه ملی فرانسه و پنجاه و پنج سال بعد از افتتاح موزه ایران باستان ( 1316خورشیدی ) تاسیس شده است .
متاسفانه در سال 1361 خورشیدی این موزه به دلایل نامعلوم و نامشخص تعطیل شد و قسمت عمده ای از اشیا از هزاره پنجم ق.م تا دوره اسلامی آن به مرکز استان مازندران ( ساری ) انتقال داده شد .
تعطیلی کاخ موزه گرگان باعث شد که این بنا موقتاً کاربری فرهنگی خود را از دست داده و ویترین های آن که زمانی نشان دهنده فرهنگ و هنر گذشته گرگان و دشت بود خالی گردید . این موزه پس از تعطیلی در سال 1361 خورشیدی به شهرداری گرگان واگذار شد و مدتی به صورت امانی از طرف شهرداری در اختیار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت تا به عنوان کتابخانه مورد استفاده قرار گیرد . سپس با پیگیری ها و رایزنی هایی مسئولین وقت سازمان میراث فرهنگی با شهرداری گرگان این بنا با کلیه اشیای متعلق به آن در اردیبهشت ماه سال 1384 خورشیدی تحویل سازمان میراث فرهنگی گردید و از آن تاریخ تا کنون این موزه با تغییرات چندی دوباره احیا شد .
بازگشایی این موزه در اردیبهشت ماه سال 1388 خورشیدی صورت گرفت و شامل سه بخش اداری ، مشاهیر و اشیای سلطنتی است .
معرفی موزه :
بخش مشاهیر : این قسمت در طبقه همکف و شامل سه سالن است که در آن تندیس علما ، دانشمندان و فرهیختگان این ناحیه به همگان معرفی شده است که این مشاهیر عبارتند از :
1- نام : قابوس بن وشمگیر ، امیر عنصر المعالی کیکاووس بن اسکندر قابوس بن وشمگیر ، شهرت : از امیران دانشمند و از ادیبان توانا و نویسندگان چیره دست آل زیار
2- نام : حکیم اسماعیل جرجانی ، سید زین الدین یا شریف الدین بن حسن بن محمد بن احمد حسینی ، شهرت : طبیب ، حکیم و مدیریت بیمارستان خوارزم
3- نام : تاج الدین حسن جرجانی ، شهرت : فقیه امامیه و مدرس
4- نام : ملا محمد امین استرآبادی ، شهرت : فقیه ، متکلم و محدث و از علمای بزرگ مکتب اخباری
5- نام : میر محمد مومن استرآبادی ، شهرت : دانشمند و شاعر
6- نام : سید ابوالقاسم میر فندرسکی ، شهرت : حکیم ، فقیه ، فاضل و عالم زاهد در علوم ، فنون ، هندسه ، ریاضی ، فلسفه و حکمت و استاد ملاصدرا
7- نام : ابوسلیک گرگانی ، شهرت : یکی از اولین شعرای زبان پارسی و معاصر با عمرو بن لیث صفاری
8- نام : لامعی گرگانی ، ابوالحسن بن محمد اسماعیل لامعی بکر آبادی جرجانی ملقب به بحرالمعالی ، شهرت : شاعر
9- نام : ابوسعید محمد بن ضریر جرجانی ، شهرت : ریاضیدان و منجم
10- نام : میرداماد ، میر محمد باقر شمس الدین محمد حسینی استرآبادی ، شهرت : معلم ثالث ، حکیم ، عارف ، ادیب ، شاعر ، فقیه ، محدث ، متکلم ، فیلسوف ، مفسر قرآن و طبیب
11- نام : میرزا مهدی خان استرآبادی ملقب به منشی الممالک ، شهرت : دیوانی و انشاء دربار سلطان حسین صفوی و از مشاوران نزدیک نادر شاه افشار
12- نام : سید شریف الدین جرجانی ، سید علی بن محمد بن علی حسینی ، شهرت : حکیم ، فقیه ، عارف ، ادیب ، فیلسوف ، راوی قرآن ، شارح متون بنیادین دین در جهان اسلام
13- نام : سید حسین استر آبادی ، شهرت : شاعر و کشته شده به دست شیبک خان ازبک
14- نام : محمد ولی استر آبادی ، شهرت : نقاش
15- نام : شیخ حسین استر آبادی ، شهرت : فقیه امامیه و تولیت آستان قدس رضوی در زمان شاه عباس صفوی
16- نام : ابوسهل عیسی بن یحیی مسیحی جرجانی ، شهرت : پزشک ، ریاضیدان ، حکیم ، فیلسوف و منجم هم عصر ابو علی سینا.
17- نام : فخرالدین اسعد گرگانی ، شهرت : شاعر و داستان سرا و از خواص منشیان سلطان سلجوقی
18- نام : محمد قاسم جرجانی ، شهرت : خطاط
19- نام : حسن بن زید استرآبادی مشهور به فصیحی ، شهرت : شاعر شیعه و شاگرد عبدالقاهر جرجانی و مدرس نظامیه بغداد
20- نام : ابوبکر عبدالقاهر جرجانی ، شهرت : شاعر و بنیانگذار علم معانی
21- نام : بیاض استرآبادی ، شهرت : شاعر هزل گوی
22- نام : نظام الدین استرآبادی ( نظام معمایی ) ، شهرت : شاعر
23- نام : حسین واعظ استر آبادی ، شهرت : فقیه و محدث
24- نام : شمس الدین جرجانی ، شهرت : ادیب و متکلم
25- نام : جمال الدین استرآبادی ، شهرت : فقیه و متکلم
26- نام : حاجی ملا رضا استرآبادی ، شهرت : از فقها و وعاظ گرگان و هم عصر ناصرالدین شاه ،
27 - نام : مختومقلی فراغی ، شهرت : شاعر و ادیب ترکمن
28- نام : استاد حجت الله شکیبا ، شهرت : نقاش به سبک هایپر رئالیسم
29- نام : استاد محمد رضا لطفی ، شهرت : نوازنده و استاد موسیقی
بخش اشیای سلطنتی : این بخش شامل یک سالن بزرگ ، یک سالن نشیمن و سه اتاق است که شامل اشیاء و لوازم ، تخت خواب ، مبلمان و . . . که متعلق به کاخ بوده است . در سالن های بزرگ این بخش ویترین هایی جهت نمایش لوازم ، ظروف کریستال و چینی ، مجسمه ها و . . . مربوط به کاخ به نمایش در آمده و در سالن نشیمن ، مبلمان ، میز کنسول و کمدهای دیواری و آیینه ها قرار دارند . همچنین در اتاق ضلع شمال شرقی کاخ ، تخت خواب ، میز کنسول ، آباژور و . . . به نمایش گذاشته شده ، و در دو اتاق ضلع جنوب شرقی نیز مبلمان ، میز و . . . قرار گرفته اند .