گميشان دومين شهري دراستان گلستان است كه بعد ازشهرگرگان داراي بافت با ارزش فرهنگي است. فرم شيرواني بنا،سكوسازي،بهره گيري وسيع ازچوب ازويژگيهاي برجسته معماري شهربه حساب مي آيد. سبك معماري شهر به صورت معماري روسي اجرا شده است. در دوره قاجار هزاران ساختمان و مغازه از آجر سد سکندر يا الوار و تخته نراد روسي به وسيله صاحبان حرف مختلف، تجار، آلات موتوري، صاحبان صيدگاهها و غيره ساخته شده است که در حال حاضر بيشتر آنها بافت قديمي شهر را که وسعت زيادي هم دارد، تشکيل مي‌دهند.

بافت قدیم گمیشان

گميشان دومين شهري دراستان گلستان است كه بعد ازشهرگرگان داراي بافت با ارزش فرهنگي است. فرم شيرواني بنا،سكوسازي،بهره گيري وسيع ازچوب ازويژگيهاي برجسته معماري شهربه حساب مي آيد. سبك معماري شهر به صورت معماري روسي اجرا شده است. در دوره قاجار هزاران ساختمان و مغازه از آجر سد سکندر يا الوار و تخته نراد روسي به وسيله صاحبان حرف مختلف، تجار، آلات موتوري، صاحبان صيدگاه¬ها و غيره ساخته شده است که در حال حاضر بيشتر آنها بافت قديمي شهر را که وسعت زيادي هم دارد، تشکيل مي‌دهند. بعضي مستهلک و تعدادي مانند ساختمان آجري سه طبقه حاج روحي همراه چند ساختمان در جريان سيل اترک 50 سال پيش فرو ريخته‌اند.

خانه خوزینی

از خانه های قدیمی شهر گمیشان است که در خیابان قدس قرار دارد . قدمت آن حدود 130 سال می باشد . بنا در دو طبقه و با مصالح چوب اجرا شده است . این خانه دارای تراس چوبی می باشد که دور تا دور هر طبقه را فرا گرفته است که در فاصله های نزدیک ستون های چوبی به کار رفته است . هر طبقه دارای چهار اتاق جدا از هم می باشد . مسیر دسترسی اتاق ها بصورت راهروی عمود بر هم است که جهت شرقی ـ غربی و شمالی ـ جنوبی دارد.

خانه گوگلاني ها

خانه گوگلاني ها واقع در بافت تاريخي شهرستان گميشان با معماري خاص منطقه ، نمونه بارز از بناهاي ارزشمند استان گلستان و مربوط به معماري دوره پهلوي اول  است.اين بنا توسط آنه بردي حاجي گوگلاني براي پسر بزرگش تاج بردي خان صد سال پيش در دو طبقه ساخته شده که طبقه پايين آن داراي دو اتاق بوده که به عنوان انبار غلات و محل نمک سود کردن و نگهداري ماهي به شمار مي رفته و طبقه دوم داراي چهار اتاق است.ساختمان داراي دو ورودي است که يکي در ضلع شمالي و ديگري در ضلع جنوبي بنا قرار دارد و شالوده بنا سطحي و به شکل نواري اجرا شده و  پي بنا براساس روش هاي رايج درناحيه، منظم بوده و شفته ريزي شده است.طبقه همکف بنا آجري و طبقه اول آن از مصالح چوبي است. طبقه اول بنا با بازشوهاي متعدد مقابل هم، تابستان نشين و طبقه هم کف بنا به نوعي زمستان نشين بوده است.

خانه شیر محمدی

این خانه در بافت قدیم شهر گمیشان و یکی از رفیع ترین بناهای تاریخی شهر به شمار می رود . قدمت آن به اواخر دوره قاجاریه می رسد . این بنا در سه طبقه با مصالح آجر، گچ و چوب و با سقف شیروانی حلبی اجرا شده است . هر طبقه دارای چهار اتاق با کف پوش ها و پنجره های چوبی بوده و فضای داخلی اتاق ها دارای راهروی مرکزی و راه پله چوبی بوده که عنصر ارتباط دهنده اتاق ها و طبقات با یکدیگر به شمار می رود.