1

دنگ آسیو (آسیاب آبی) به گویش کتولی

در ایام قدیم (بیش از 40 سال قبل) در ضلع جنوب غربی روستا و در فاصله تقریبی 1 کیلومتر ، یک آسیاب آبی وجود داشت که مردم روستا گندم خود را به آنجا برده و آرد می کردند و دوباره به روستا منتقل می کردند.

در گذشته يكي از كار ابزارهاي مورد نياز ، آبدنگ هايي بود كه توسط آن برنج ، اَرْزَن و گندم را پوست مي كندند و مي كوبيدند.از آنجايي كه اين دستگاه با نيروي آب حركت مي كرد، مي باید در كنار رودخانه كار گذاشته میشدکه اهالی روستا های دور نیز برای تهیه آرد از این اسیاب ها استفاده میکردند.
گاهي يك شغل به‌دليل انحصاري بودن يا استفاده از وسيله‌اي كه همه به آن نياز دارند مي‌تواند يك جايگاه مهم و كاربردي براي دارنده آن ايجاد كند. مثلا در يك روستا كسي كه «آبدنگ» يا آسياب آبي كه براي پوست كندن و سفيد كردن برنج است، داشته، به‌دليل انحصاري بودن و نياز همه افراد به آن، ارباب يا خان منطقه مي‌شده است و همه به دليل نيازشان به او وابسته مي‌شده‌اند و اصولا اين وسايل مهم همواره در تملك اشخاص بانفوذ قرار مي‌گرفته است.
این آسیاب ها بر اساس اصول سنتی توسط نجارها و استاد کارهای ماهر آهنگر ساخته می شد و در مسیر رودخانه ها نصب شده و به کار گرفته می شد.آب به پره های چوبی و یا فلزی برخورد نموده و به کمک یک شافت(محور) نیرو به سنگ آسیاب منتقل
می شد. گندم ها و موادی نظیر جو -برنج وغیره نیز در قسمتی از سنگ که دارای سوراخ بود ریخته می شد و از زیر سنگ به صورت آرد شده با سبوس بیرون می آمد.آسیابان نیز معمولا مردی میانسال و عادل بود و همه مردم به عدالت او جهت تقسیم کارمزد و سهم مشتری از آرد ها ایمان داشتند. چنین فردی مسئولیت آرد کردن گندم ها را به عهده می گرفت.