یوه کندوس بسیار سخت و اسیدی است و به همین خاطر تا خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. (در زبان محلی فارسیان باید خوب \"پُتو\" شده باشد ، یعنی نرم شده باشد . ) برای جلوگیری از پوسیده شدن گندس بر روی درخت، معمولا میوه ها را زودتر برداشت می كنند و در محل مناسبی انبار می سازند تا برسد. گوشت ازگیل پس از رسیدن از سفید به قهوه ای تغییر می یابد و كاملا نرم و شیرین می شود.

ازگیل وحشی ک درزبان کتولی وطبری آن را کندس (kondes .kondos) ودرزبان گیلکی آن را کونوس مینامند،میوه ای است جنگلی ک از 3000سال قبل در جنوب دریای خزر در مناطق گیلان و مازندران یافت میشده است .
این میوه سرشار از ویتامین "ب"  و  "ث"  میباشد ک در درمان بیماریهایی همچون فشار خون،چربی خون ،تب،ترشی معده و... ازآن استفاده میشود.

در منطقه کتول طی فرآیندی این میوه را به شکل رب در می آورند که به آن کندسو (کندس + او)میگویند. پخت رب آن به این طریق میباشد که کندس نارس راچیده وآن را در مکانی بدور از نورآفتاپ پهن میکنن تا کاملا برسد .پس از انکه بافت آن نرم شد،ان رادرون کیسه ای ریخته ،ظرفی زیر آن قرارداده تا آب آن گرفته شود.بعدازآن عصاره بدست آمده را روی آتش میپزند تا ب غلظت برسد .حاصل کار،رب نسبتاغلیظ و قهوه ای رنگ میشود . 
کندسو را میتوان 1سال نگهداشت و ازآن در درمان بیماریهایی ک قبلا ذکر شده مخصوصا گرمازدگی و رفع عطش در تابستان استفاده کرد .

آب کندس:

در استان گیلان میوه های ازگیل را موقعی كه هنوز سفت و نارس اند می چینند و مانند خیارشور درون ظرف های بزرگ یا کوچک می ریزند و سپس ظرف را از آب و اندكی نمك پر می كنند و آن را در جایی خنك نگه می دارند. این فرآورده كه «آب كندس » نامیده می شود به همراه نمک و گلپر با لذت فراوان در زمستان خورده می شود.

از آب ترش "آب کندس" نیز برای تهیه ی کاهو سکنجبین استفاده می کنند

کندس

سایر فراورده ها ی کندس (ازگیل وحشی) :

در روستای فارسیان و اطراف از گذشته های دور از میوه کندس برای پختن مربا استفاده می کردند و که البته امروزه دیگر رایج نیست اما در برخی نقاط دیگر دنیا همچنان از ازگیل مربا و ژله فراهم می سازند

گونه شناسی:

بلندی درختچه های ازگیل به ۸ متر هم می رسد. برگ های پهنی به رنگ سبز تیره، بیضی شكل به طول ۶ تا ۱۵ سانتی متر و به پهنای ۳ تا ۴ سانتی متر دارد. برگ ها پیش از خزان شدن به رنگ قرمز درمی آیند. گل های سفید پنج گلبرگی آن در بهار شكوفه می دهند. گل های ازگیل هرمافرودیت هستند یعنی هم دارای اندام های نر و هم اندام های تولید مثلی ماده اند و توسط زنبورها گرده افشانی می شوند. گیاه کندس خودبارور است.

کندس در مكانی سایه روشن در جنگل های آفتابگیر رشد می كند و خاك مرطوب، سبك و شنی با خاك برگ یا خاك سنگین رسی و به خوبی زهكشی شده را می پسندد.

بذرهای کندس بسیار سفت و محكم و نفوذ ناپذیرند به همین خاطر بعید است در همان سال اول تا پیش از گذراندن دو زمستان جوانه بزنند.

مصارف دارویی کندس (ازگیل وحشی )