ثبت جهانی هنر سوزن‌دوزی ترکمن به‌عنوان ششمین اثر جهانی استان گلستان

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان، محمدجواد ساوری روز پنجشنبه 10 آذرماه 1401 با اعلام این خبر گفت: در چهارمین روز از هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در شهر رباط مراکش از ۶ تا ۱۲ آذرماه ۱۴۰۱ در حال برگزاری است، هنر سوزن‌دوزی ترکمن (ترکمن‌دوزی) به‌عنوان بیستمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس کشورمان مشترک با ترکمنستان به ثبت جهانی رسید.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان خاطرنشان کرد: هنر سوزن‌دوزی ترکمن به‌عنوان ششمین اثر بعد از میراث جهانی قابوس، کمانچه ایرانی (کمانچه ترکمن)، دوتار ایرانی (دوتار استان گلستان)، جنگل‌های هیرکانی و راه‌آهن سراسری ایران به ثبت جهانی رسیده است.

وی گفت: ضمن تبریک این مهم به مردم شریف ایران‌زمین و استان گلستان، کمال تشکر را از تلاش‌ها و مساعدت‌های وزیر محترم میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، استاندار محترم گلستان و مسئولین، سمن‌ها، هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی و همکارانم در وزارت و معاونت میراث‌فرهنگی و دفتر ثبت آثار استان که در این امر ایفای نقش کردند دارم.

ساوری بیان کرد: سوزن‌دوزی تركمن یا سیاه دوزی که نوع دوخت آن زنجيره فشرده و بسيار ريز است، در زبان تركمنی به آن سانجيم می‌گويند و بيشتر از نقوش هندسی و قرينه به‌صورت ذهنی بهره می‌گيرند. 

وی اضافه کرد: گلدوزی مصور تركمن از زمان سكاها رايج بوده است و آنچه معلوم است اين است كه تركمن‌ها از قدیم‌الایام به تهيه ابريشم كه به‌عنوان ماده اصلی سوزن‌دوزی تلقی می‌شود پرداخته و دختران و زنان لباس‌های خود را با نخ‌های ابريشمين كه بارنگ‌های طبيعی رنگرزی می‌شد، سوزن‌دوزی می‌کرده‌اند و اين امر از نغمه‌های زنان تركمن و در ادبيات شفاهی آن به‌وضوح مشخص است. 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان در ادامه گفت: هنر سوزن‌دوزی ترکمن در تزئین لباس‌های زنان و مردان و کودکان، رودوزی بقچه و بند آن برای جهيزيه دختر يا پسر، قاب‌ها، آيینه، شانه، لباس عروسی برای عروس و داماد، حلقه تاهل زنان، مچ‌بند، گردن بند، کیف لوازم‌آرایشی، رومیزی، کوسن/بالش، روتختی، آویزهای دیواری، کیف پول/کیف/کوله‌پشتی زنانه و ... تجلی می­‌یابد. امروزه، این هنر برای دکوراسیون خانه‌های معاصر نیز استفاده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این عنصر عمدتاً در استان‌های خراسان شمالی و گلستان به‌ویژه در گنبدکاووس، بندر ترکمن، آق‌قلا، کلاله، گمیشان، مراوه‌تپه و روستاهای اطراف آن رواج داشته و درعین‌حال هنری شناخته‌شده در سطح کشور است.

ساوری یادآور شد: پرونده ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان نیز در حال تهیه است و ان شا الله ما شاهد ثبت جهانی این اثر فاخر باشیم.